Ege Üniversitesi(EÜ) Etnografya Müzesi tarafından düzenlenen “Müze Söyleşileri” kapsamında “İonia’da Bir Kehanet Merkezi: Klaros’un Ehemmiyeti ve Şimdiki Projeler Söyleşisi” gerçekleştirildi. Moderatörlüğünü EÜ Etnografya Müzesi Müdürü Doç. Dr. Dilek Maktal Canko’nun yaptığı etkinlikte konuşmacı olarak Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Klasik Arkeoloji Anabilim Kolu öğretim üyesi Doç. Dr. Onur Zunal yer aldı. Aktifliğe; Klaros Örenyeri hafriyat takımı, akademisyenler ve öğrenciler katıldı.
Klaros’un araştırma tarihçesi hakkında bilgi veren Doç. Dr. Onur Zunal, “Klaros, aslında bir antik kent değil. Kent dışı kutsal alan ve bir kehanet merkezi. Haritadan bakıldığında Efes, Metropolis ve Smyrna ortasında kıymetli bir kavşak pozisyonunda. Klaros, yaklaşık 75 dönümlük bir arazi ve biz bu 75 dönümlük arazinin neredeyse tamamında projelerimizi yürütüyoruz. Klaros’a tarihî açıdan bakıldığında, antik kaynaklar ve metinler 1200’lü yıllardan kısa müddet evvel kurulduğunu söylüyor. Klaros’un kurulmuş olduğu devirde denize kıyısı olduğu biliniyor. Hatta antik müellifler da bilhassa Klaros’un bir limanının olduğundan bahsederler ve birinci kurulduğu devirde de bir kıyısı olduğunu biliyoruz. Günümüzden 6-7 bin yıl evvel ise denizin Kuzey’e yanlışsız ilerlediğini yapılan çalışmalar tespit etmiş durumda. Bu noktada antik müellifler ve mitoloji bize Klaros’un kurulduğu periyot ile ilgili aşikâr bir tarih veriyor. Bununla bir arada Helenistik Dönem’den daha evvel inşa edilmiş birbirinin üzerine yapılmış üç farklı planda sunaklar ortaya çıkarıldı. Arkeolojik bilgiler de kuruluş tarihini bu formda destekliyor” dedi.
“Kehanet, falcılıktan çok zorunluluk”
Klaros’un kehanet merkezi olma özelliği taşıdığına dair konuşan Doç. Dr. Onur Zunal, “Klaros’ta bulunmuş olan yazıtlardan delegasyon yazıtları; bir kenti temsil eden kaç kişi geldiği, nerden geldikleri ve hangi devirden geldikleri hakkında hayli kıymetli kaynaklardan. İnsanların buraya gelmeye motivasyonunun çok değerli bir pagan kutsal alanı olduğu bilinmekte. Bir başka nedeni ise kehanet merkezi olduğundan kehanet almak için geliniyor. Kehanet denilince doğal dinî olgu olarak karşımıza çıkıyor. Günümüzün falcılığı üzere gidelim, danışalım, geleceğimizi görelimden çok bu bir mecburilik. Değerli bir karar alınmadan evvel; bir savaş kararı, bir kent kurma kararı ya da bir zelzele, bir salgın hastalık üzere nedenlerden ötürü kesinlikle Apollon’a danışılırdı” diye konuştu.
Yürütülen ve devam eden projeler ile ilgili bilgi veren Doç. Dr. Onur Zunal, “Kazı çalışmalarında Apollon, Artemis ve Leto kült heykellerine ilişkin 35 orjinal modül bulunmuş durumda. Çoğunluğu 1950’li yıllarda yapılan hafriyatlarda bulunan bu modüller uzun yıllardır suya, yağmura, güneşe maruz kalmaktaydı. Proje kapsamında öncelikle heykeller yıl boyunca su baskınlarından etkilenmeyecekleri ve konservasyon çalışmalarının başlayacağı üstte bir alana taşınmıştır. Taşımadan evvel de sonra da lazer tarayıcıyla heykellerin durumlarını, bütün yapısal ve kılcal çatlakları belgeledik. Konservasyonlarının da büyük bir kısmını yaptık. Bir müdafaa çatısı projemiz vardı; bu çatı projesi ise hem bakanlıktan hem heyetten onaylandı. Zannediyorum bulduğumuz sponsor takviyesiyle bu yıl projemizi hayata geçireceğiz” dedi.
Doç. Dr. Onur Zunal, söyleşinin akabinde iştirakçilerin sorularını yanıtladı. Aktiflik sonunda Doç. Dr. Dilek Maktal Canko, Doç. Dr. Onur Zunal’a “Teşekkür Belgesi” takdim etti.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
